Tuesday, 18 September 2012

Νόρμαν Μέιλερ - Το κάστρο στο Δάσος (εκδόσεις Καστανιώτη)

Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία της οικογένειας ενός νεαρού, από τη γέννηση του πατέρα του μέχρι που ο νεαρός ενηλικιώνεται. Ασχολείται με τον πατέρα, τις τρεις συζύγους του, όλα τα αδέρφια του νεαρού και τον ίδιο το νεαρό. Από αυτήν την άποψη μοιάζει με άλλα βιβλία που έχουν σαν θέμα μία οικογένεια.

Έχει όμως δύο ιδιαιτερότητες. Πρώτον, ο νεαρός είναι ο Αδόλφος Χίτλερ. Δεύτερον, ο αφηγητής είναι ένας δαίμονας με αποστολή να διαμορφώσει το χαρακτήρα του Αδόλφου τόσο επηρεάζοντας καταστάσεις γύρω του όσο και με απευθείας επεμβάσεις σ' αυτόν μέσω ονείρων, εμφύτευσης έμμονων ιδεών, κλπ.

Η αφήγηση κατά το μεγαλύτερο μέρος είναι απολαυστική. Οι ήρωες είναι ολοζώντανοι κι οι χαρακτήρες τους αληθοφανείς. Οι διάλογοι και τα γεγονότα έχουν τόση πειστικότητα σαν να είχαν στ' αλήθεια συμβεί κι ο συγγραφέας να ήταν εκεί όταν συνέβαιναν. Φανταστικά συμβάντα δένουν τέλεια με πραγματικά συμβάντα της ζωής του Αδόλφου και της οικογένειάς του.

Η παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο πλάθεται σιγά σιγά ο χαρακτήρας του Αδόλφου είναι αριστουργηματική. Ο δαίμονας δεν είναι παντοδύναμος και πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στα μέσα επιρροής που χρησιμοποιεί. Αν είναι απότομος μπορεί ο Αδόλφος να γίνει πολύ ασταθής χαρακτήρας και να μην φανεί αντάξιος των προσδοκιών που έχουν γι' αυτόν ο αφηγητής και το αφεντικό του, ο αποκαλούμενος Μαέστρος. Έτσι τελικά ένα μεγάλο πλήθος γεγονότων, φαινομενικά συνηθισμένων, τα οποία προκαλεί ο αφηγητής δίνουν από μία μικρή ώθηση στον Αδόλφο. Καταλήγεις έτσι στο συμπέρασμα ότι το να προκύψει ένα τέτοιο τέρας είναι αποτέλεσμα πολύ σπάνιων συγκυριών κι όχι αποτέλεσμα επέμβασης υπερφυσικών δυνάμεων.

Ο δαίμονας πρέπει επίσης να είναι πολύ προσεκτικός ώστε να μην τραβήξει την προσοχή των αγγέλων. Η παρουσίαση του αέναου πολέμου δαιμόνων και αγγέλων να επηρεάσουν τους ανθρώπους προς το κακό ή το καλό αντίστοιχα είναι το δεύτερο δυνατό σημείο του βιβλίου. Με πάρα πολύ χιούμορ ο συγγραφέας παίζει με τις πεποιθήσεις των ανθρώπων για το υπερφυσικό χωρίς να τις διακωμωδεί με φτηνό τρόπο.

Νομίζω ότι όλο το βιβλίο είναι ένα αφηγηματικό παιχνίδι, μία προσπάθεια του συγγραφέα να γράψει ένα μυθιστόρημα χωρίς κάποιο κεντρικό, βαθύ μήνυμα, απλά για τη χαρά της γραφής, για να "περιγελάσει" κάποιες απόψεις και πεποιθήσεις και φυσικά για να ευχαριστήσει τους αναγνώστες. Από την άλλη δεν είμαι καλός στο να πιάνω το νόημα των βιβλίων.

Σε δύο σημεία χάνει η αφήγηση. Κάποιες φορές ο συγγραφέας καταφεύγει σε υπερβολική βωμολοχία, χωρίς αυτό να προσφέρει ιδιαίτερα στο βιβλίο. Το κύριο όμως είναι ότι κάποια σημεία του βιβλίου μοιάζουν ασύνδετα με το υπόλοιπο ενώ το τέλος είναι βιαστικό κι απότομο[1]. Μοιάζουν σαν προσχέδια που έμειναν αδούλευτα. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά ήταν για εμένα αρκετά ώστε να μειώσουν την ευχαρίστηση που πήρα διαβάζοντάς το και να με κάνουν διστακτικό να το συστήσω.


[1] Όπως και το τέλος του δικού μου κειμένου.